ALKMAAR
Jongvolwassenen (16-25 jaar) in Noord-Holland-Noord zijn de mentale inzinking waarmee zij te kampen hebben gehad in de coronajaren, eindelijk te boven. Ze zijn weer wat gelukkiger.
De mentale gezondheid van de jongeren is vorig jaar sterk verbeterd. Waar in 2022 nog de helft van de tieners en twintigers last had van psychische klachten, is dat nu een op de drie.
Dat is de meest opvallende uitkomst uit de gezondheidsmonitor 2023 voor deze doelgroep. Aan dit online onderzoek van GGD Hollands Noorden namen bijna vijfduizend jongvolwassenen anoniem deel.

Lees ook: Jongeren denken vaker aan zelfdoding. Ook psychische klachten bijna verdubbeld onder tieners en twintigers in Noord-Holland Noord

De gezondheidsdienst voor zestien gemeenten in Noord-Holland-Noord maakt de resultaten dinsdagochtend bekend.
„Jongeren zijn vaker tevreden met zichzelf en met hun leven, hebben minder stress. Ze zijn minder eenzaam en hebben minder gedachten over zelfdoding”, vertelt GGD-epidemioloog Corrien Waardenburg.


GGD-epidemioloog Corrien Waardenburg.
© Foto Erna Faust/Fay Quant

„Het lijkt er sterk op dat corona en de maatregelen die daarbij hebben gehoord, zeer van invloed is geweest op hun mentale gesteldheid. Die is nu verbeterd.”

Opluchting
Maar: beter is nog niet goed, benadrukt zij. „Wanneer een derde psychische klachten ervaart, is dat nog steeds best veel. Dat het slechter ging en het nu positiever is geworden, is in zekere zin een opluchting. Aan de andere kant wil ik niks bagatelliseren”, aldus Waardenburg.

„Zaken als stress, eenzaamheid en suïcidale gedachten blijven een probleem dat continu aandacht vergt. We zijn wel teruggekeerd richting het normale, de realiteit van voor de pandemie. Na een jaar zien we echt significante verschillen.”

Nu was corona volgens haar ’een zeer uitzonderlijke situatie’. „Jongeren moesten binnen blijven, konden niet uitgaan, stelden het op kamers gaan uit. De hele bevolking is aan maatregelen blootgesteld die hun gemoed over het algemeen niet positief hebben beïnvloed.”


De slogan van de GGD.
© Archieffoto Mediahuis

Wat ook uit de gezondheidsmonitor naar voren komt, is dat er veel maatschappelijke thema’s zijn die jongeren zorgen baren. 86,8 procent maakt zich druk over bijvoorbeeld de woningmarkt, hun financiële situatie, het klimaat, discriminatie, tegenstellingen en/of oorlog.

Vapen
Wat Waardenburg zeer zorgelijk vindt, is het aantal jongeren dat vapet: e-sigaretten rookt. Bijna 40 procent heeft dit ooit gedaan, een op de elf doet het minstens eens per week, een op de twintig dagelijks.

Lees ook: Jongeren maken zich het meest druk over de woningmarkt. Over het klimaat en discriminatie hebben zij ook zorgen

„Het is enorm in opkomst en, zoals bekend, niet best voor de gezondheid, met name de longen. In 2021 was 5 procent ermee bekend, dus het is wel verveelvoudigd. Onder 16- en 17-jarigen heeft zelfs 43 procent wel eens elektrisch gerookt en doet 17 procent dat minstens eens in de week. Vapesigaretten met een smaakje zijn nu verboden, evengoed komen ze er aan. Dat is echt een rode vlag, vereist actie in de voorlichting.”


Vapen is populair onder jongeren.
© Archieffoto ANP/Koen van Weel

Het gebruik van lachgas daarentegen is gedaald: waar bijna 30 procent van de jongeren dat in 2019 wel eens heeft gedaan, is dat nu gezakt tot onder de 20 procent. „Het lijkt erop dat het over raakt, uit de mode is. Het gebruik neemt, mogelijk vanwege de risico’s op gezondheidsschade en het tussentijds ingestelde verbod, af.”

Studieschuld
Er zijn ook verschillende zaken voor het eerst gemeten. Zo gokt 14,3 procent wel eens online en heeft 3,7 procent wel eens meer geld vergokt dan hij of zij van plan was. Een op de vijf belegt, een op de acht doet dat in cryptomunten. Zo’n 30 procent heeft een studieschuld, een tiende daarvan staat zelfs voor 30.000 euro of meer bij DUO in het krijt. Een kwart heeft moeite met alles te betalen wat moet.

„Wanneer we ook deze nieuwe fenomenen een aantal jaren kunnen blijven volgen, kun je trends zien. Dat is zeer waardevol, geeft inzicht in wat er leeft. Op basis van die informatie kunnen wij en gemeenten hun beleid maken en afstemmen.”

Lees ook: Kamermeerderheid steunt plan CU voor limiet aan online gokken

62 procent van de jongvolwassenen vindt zichzelf een beetje tot erg verslaafd aan sociale media. Bijna de helft schaart zichzelf onder de categorie gameverslaafd. „Het is niet voor niks dat mobieltjes tijdens lessen op school niet meer zijn toegestaan”, weet de epidemioloog. „Kijk om je heen, iedereen zit overal de hele dag op een telefoon te loeren.”


GGD-epidemioloog Corrien Waardenburg.
© Foto Erna Faust/Fay Quant

Naaktfoto
Circa een op de vijf jongeren in Noord-Holland-Noord heeft afgelopen jaar een naaktfoto van zichzelf verspreid. „Meestal heeft dat een leuke bedoeling. Maar wanneer het dickpics zijn die niet op prijs worden gesteld, is het niet zo grappig meer”, stelt Waardenburg.

„Een naaktfoto wordt vaak tijdens een relatie gemaakt en verstuurd. Gaat het even later uit, dan bestaat het risico dat iemand die foto vervolgens ongewenst verspreid. Dat kan voor de betrokkene als zeer vervelend worden ervaren en heel schadelijk zijn.”