| Jaargang 5, nr. 2 | juni 2024 |
 |
|
|
|
| Reportage OGGZ-seminar 18 april 2024 |
 De handen ineenslaan met andere professionals én ervaringsdeskundigen voor de toekomst van kwetsbare groepen: dat was het doel van het OGGZ-seminar NHN dat op 18 april plaatsvond in De Vest. Een verrassende opkomst van ruim 200 belangstellenden zorgde voor een inspirerende middag.
Maatschappelijk werkers, veiligheidsorganisaties, zorginstanties, beleidsmedewerkers, gemeentelijke wijkteams en noem maar op: vanuit allerlei beroepsgroepen komen mensen deze donderdagmiddag bijeen om kennis met elkaar te maken en vooral van elkaar te leren. “We werken allemaal met kwetsbare mensen”, zegt Michael Willemsen, teamleider OGGZ Vangnet & Advies bij GGD Holland Noorden. “Daarom is het zo belangrijk dat we van elkaars bestaan af weten en open deuren creëren met elkaar.”
Volgens Willemsen heeft iedereen in het vak te maken met dezelfde uitdagingen. Zoals het bereiken van kwetsbare mensen die hulp nodig hebben, hen ervan overtuigen dat hulp nodig is, maar ook: beleid maken voor deze mensen. Om die uitdagingen het hoofd te kunnen bieden, is samenwerking tussen betrokkenen hard nodig. “Het is niet de bedoeling dat de één over financiën gaat, de ander over zorg enzovoorts. Nee, we moeten met elkaar verbinden om mensen in hun totaliteit te kunnen helpen.”
Beledigende broccoli
Via lezingen van gerenommeerde sprekers en interactieve workshops duiken de bezoekers van het seminar in de leefwereld van de kwetsbare mens: hij of zij die zorg nodig heeft, maar daarvan zelf nog niet is overtuigd of die zorg moeilijk voor zichzelf kan regelen. Daardoor blijven deze mensen vaak onder de radar, wat hun kwetsbare positie alleen maar verder versterkt en de kloof tussen arm en rijk vergroot.
Hoe je als professional dat gapende gat tussen jou en kwetsbare groepen verkleint én passend beleid voor deze mensen creëert, legt de Vlaamse bestuurskundige en publicist Tim ’S Jongers tekenend en met humor uit in zijn openingspresentatie ‘Beledigende broccoli’. Zelf groeide ‘S Jongers op in armoede, maar wist langzaam op te krabbelen naar een hoopvol bestaan. Vanuit dat perspectief zag en ziet hij hoe beleid voor de kwetsbaren in de samenleving vooral vóór hen wordt gemaakt, zonder hen daarbij zelf een stem te geven.
Neem de broccoli. Kinderen in achterstandswijken zouden gezonder moeten eten, maar beleidsmakers vergeten daarbij dat niet elk kind überhaupt een ontbijt krijgt in de ochtend. Zulke adviezen zijn dan wel goedbedoeld, maar niet realistisch. De ‘hoopvollen’ maken beleid voor de ‘hooplozen’, zoals ’S Jongers de situatie omschrijft. Daarom pleit de publicist voor een prominente rol voor ervaringskennis in sociaal beleid, naast wetenschappelijke kennis, professionele kennis en beleidskennis.
Documentaire en workshops
Met ’S Jongers’ bevlogen betoog nog nagalmend in hun gedachten krijgen de bezoekers een bijpassende opdracht. Zij zien een aangrijpende documentaire over de 18-jarige Syb uit Alkmaar, die in de daklozenopvang een continue strijd voert tegen zijn verslaving. Hen wordt verzocht de rest van de middag na te denken over de vraag wat zij deze jongen, met hun nieuw opgedane kennis, zouden willen bieden.
Ondertussen kunnen zij in de foyer en de verschillende zalen van De Vest tal van workshops bezoeken, waaronder ‘OGGZ en (sociale) wijkteams’, ‘De wereld van drank en drugs’, ‘Vooroordelen en discriminatie in een samenwerkingsrelatie’ en ‘Contactleggen vanuit bemoeizorg’. In die laatste laten Jeroen Kalter en Corien Poland van Vangnet & Advies West-Friesland met boeiende anekdotes zien hoe je als OGGZ-hulpverlener contact maakt én houdt met mensen waar zorgen om zijn, maar die niet altijd op hulp zitten te wachten. Wat gebeurt er bij de voordeur van deze mensen? Of hoe gedragen zij zich op straat? Hoe win je hun vertrouwen? En wat moet je vooral niet doen?
Tennisbal
Contact zoeken begint vaak al bij een voordeur die niet open wordt gedaan. Kalter en Poland omschrijven hoe ver je als hulpverlener soms moet gaan om wél achter die voordeur te belanden. Zo leerde Kalter ooit een trucje van Poland: een tennisbal tegen het raam gooien, zodat de bewoner toch even komt kijken. Maar ook over schuttingen klimmen is, in echt schrijnende gevallen, geen uitzondering.
Het eerste daadwerkelijke contactmoment vraagt veel van een hulpverlener. In tien seconden maakt hij of zij een inschatting: is de situatie veilig, is er sprake van vijandigheid, wil de persoon in kwestie hulp, spelen er psychiatrische problemen? Ook iemands omgeving zegt veel over diens mentale gesteldheid. Alles valt of staat vervolgens met de manier waarop je iemand aanspreekt. Een echte ‘don’t’ is een oordeel vellen. Wat wel werkt: eerlijk en oprecht zijn (‘ik maak me zorgen om je’) en simpel en helder communiceren. Zeggen wat je doet en doen wat je zegt.
Het is niet altijd direct het doel om iemand te helpen, benadrukken Kalter en Poland. Het uitgangspunt is altijd terug mogen komen. Een duurzame relatie opbouwen op basis van vertrouwen en van daaruit kijken wat mogelijk is. Soms is het moeilijk om iemand te helpen. In dat geval is niet het doel iets oplossen, maar er voor iemand zijn, zodat de situatie niet verslechtert.
‘Blijf verbinden’
Wanneer de bezoekers zich voor de gezamenlijke afsluiting verzamelen bij de plenaire ruimte, blijkt uit de levendige gesprekken dat de middag een hoop heeft losgemaakt. Dat enthousiasme zet zich voort in de zaal, waar een veelzijdige dialoog op gang komt over passende hulp voor de dakloze Syb. Van praktische wensen (‘Ik wil een huis voor deze jongen’) en ‘sociale’ adviezen (‘Ik zou een maatje aan hem koppelen’) tot een meer persoonlijke benadering (‘Ik zou vragen waar hij zelf behoefte aan heeft’) – iedereen denkt mee over het lot van de jongen die een paar uur eerder diepe indruk heeft gemaakt. Daarmee beschouwt teamleider Willemsen het eerste OGGZ-seminar, dat georganiseerd werd door OGGZ Vangnet & Advies GGD Hollands Noorden, als een succes. “Blijf met elkaar verbinden”, spreekt hij de zaal toe, “zodat jullie mensen op meerdere vlakken samen kunnen helpen.”
OGGZ-seminar (pdf)
Foto impressie
Het programma
Tijd
12.30 uur Inloop
13.00 uur Welkom en introductie
- Teamleider: Michael Willemsen OGGZ Vangnet & Advies
- Dagvoorzitter: Paul van der Velpen
13.15 uur Presentatie ‘Beledigende broccoli’ - Tim ‘S Jongers
14.10 uur Docu Zie je mij?
14.30 uur Pauze
14.50 uur Inloop workshops
15.00 uur Workshops ronde 1
1. OGGZ en (sociale) wijkteams
Sabina Post (beleidsmedewerker Kwetsbare inwoners GGD HN) en Tim de Haas
(coördinator Vangnet & Advies West-Friesland GGD HN)
2. De wereld van drank & drugs
Ester Teunen (coördinerend preventie deskundige bij Brijder Verslavingszorg)
3. Vooroordelen en discriminatie in een samenwerkingsrelatie
Ruben Boomsma (assistent diversiteitstrainer)
4. Welkom in de wereld van de dak- en thuisloze mens
Clarine Jansen (ervaringsdeskundige bij Reakt) en Daniel Smit (ervaringsdeskundige
bij dnoDoen)
15.40 uur Wisseling workshops
15.50 uur Workshops ronde 2
5. VB in het systeem
Febe Maarseveen (gedragsdeskundige/orthopedagoog NVO en SKJ bij Esdégé-
Reigersdaal | NVO diagnostiek) en Léon Zentveldt (senior cliëntbegeleider)
6. Contact leggen vanuit Bemoeizorg
Jeroen Kalter & Corien Poland (medewerkers Vangnet & Advies West-Friesland GGD
HN)
7. Herstelgerichte detentie
Kat Biemans Maas (manager DJI Zaanstad) en Helmine Pronk-de Graaff (herstel-
consulent JCZ)
8. Samen werkt in de wijk
Melissa Heuvelman (teammanager sociaal beheer bij Kennemer Wonen ‘De
thuisgever van Noord-Kennemerland’
16.30 uur Plenaire terugkoppeling en afsluiting
- Paul van Velpen
- Michael Willemsen
17.00-17.45 uur Netwerken
|
|
|
|
|
|
|
