 |
Inclusie begint bij jezelf
Angela Koolmees |
Tell me, baby, what's your story
Where you come from
And where you wanna go this time?
Deze regels uit het nummer Tell Me Baby van de Red Hot Chili Peppers geven weer hoe het thema van deze nieuwsbrief voor mij in mijn praktijk speelt en hoe het mijn werk interessant maakt.
Inclusie en diversiteit zijn woorden die de laatste tijd vaak de revue passeren in bijna alle media. De vraag voor dit stukje is juist meer persoonlijk. Hoe ervaar ik dit thema in mijn beroepspraktijk en wat kom ik daarin tegen? Het belangrijkste is dat ik denk dat diversiteit en inclusie beginnen bij jezelf.
Uniek verhaal
Een interessant aspect aan mijn werk is dat ieder mens een uniek verhaal heeft. Elementen in dit verhaal zijn hoe het leven van de cliënt verlopen is, welke keuzes zijn gemaakt en wat daarvoor bepalend is geweest. In de begeleiding staat dit verhaal centraal, met daarbij het onderzoek naar wat een volgend verhaal zou kunnen zijn.
Dit samen met de cliënt mogen doen is telkens weer een groot cadeau. Van elk verhaal leer ik en ook verwonder ik me geregeld over hoe levens kunnen verlopen. Daarbij zie ik dat iedereen hierin een andere benadering vraagt en vooral persoonlijk contact. Dat zorgt ervoor dat ik iedere cliënt als uniek blijf zien. Het houdt me scherp en weg van de automatische piloot.
Alles is er
Inclusie speelt een heel belangrijke rol in het slagen van de begeleiding. Inclusie houdt in dat alles er mag zijn. Het is de verbinding en samenwerking tussen mij en de cliënt en dat begint bij mij. Als psycholoog bied ik de bedding waarin de cliënt voldoende veiligheid en vertrouwen voelt om samen te kunnen werken aan datgene waarin deze cliënt vastloopt.
Het is een sfeer die uitnodigend is, om ook de moeilijkere dingen bespreekbaar te maken, zoals emoties of zaken die iemand liever wegstopt. Je zou kunnen zeggen dat dit ook een vorm van inclusie is, die van de cliënt de bereidheid vraagt om alles wat speelt er ook te laten zijn. Als het gaat over ongewenste of ongewilde emoties is dat vaak moeilijk. Wellicht is het juist precies datgene waarop het vastloopt in het dagelijks leven.
In contact zijn
Cliënten benoemen weleens dat hun verhaal misschien te zwaar is, of ze verontschuldigen zich als er emoties komen. Alsof alleen blijdschap er zou mogen zijn en de rest verborgen moet blijven. Non-verbaal is dat vaak zichtbaar. Als er tranen komen bestaat vaak de neiging deze te verbergen of in te slikken.
Inclusie is ook dat de als meer negatief ervaren emoties er mogen zijn in de begeleiding. En dat ze er ook mogen zijn in de cliënt zelf. Dat betekent in de begeleiding ermee in contact kunnen en mogen komen, wat ook heel geleidelijk kan gaan.
De coping die ik vaak zie, is dat cliënten vaak juist van het ongewenste of ongewilde vandaan willen. Het moet weg en ‘over’ zijn. Cliënten kunnen daar ver in gaan. Dat uit zich dan bijvoorbeeld in verslavingen of ander ongezond gedrag. De beweging is dat iemand een oplossing buiten zichzelf zoekt, deze niet of in onvoldoende mate vindt en dan maar blijft zoeken.
Van binnen naar buiten
De beweging naar inclusie is dus meer een beweging van binnen naar buiten dan andersom. Zo begeleidde ik eens een cliënt die zich eenzaam voelde en maar zocht naar manieren om deze eenzaamheid op te lossen. Dit uitte zich in verslavingsgedrag, destructieve relaties en vooral bezig zijn met afleidingen en niet willen voelen. Dit deed deze cliënt jarenlang, maar het loste haar eenzaamheid niet op. Die bleef, net als het gevecht ertegen.
Het veranderde pas vanaf moment dat deze cliënt in contact kwam met deze eenzaamheid en die onderzocht in plaats van ervoor weg te lopen. Zo ontdekte ze dat het gevoel er mocht zijn en kon ze het beter verdragen.
Door het beoefenen van mindfulness en zelfcompassie leerde deze cliënt bij het gevoel te blijven en te ervaren dat inclusie van alle aspecten van jezelf tot meer balans leidt, waar vanuit volgende stappen gezet kunnen worden. Het volgende verhaal kon geschreven worden.
Wat is mijn verhaal?
Een ander praktijkvoorbeeld is een cliënt die online medicatie had besteld omdat zijn innerlijk zo onrustig was. Die onrust voelde naar en moest weg. Medicatie was in de optiek van deze cliënt de oplossing. Alleen, de medicatie was op dat moment niet beschikbaar. Samen hebben we toen een Mindfulness Based Compassie-oefening gedaan, waarin de cliënt contact leerde maken met zijn onrust. Na afloop was de medicatie niet meer nodig.
Dit te kunnen borgen voor mijn cliënten vraagt van mij dat ik ook op zoek ga naar mijn eigen verhaal. Hoe beter ik mijzelf ken en hoe meer ik alles met mildheid kan accepteren, hoe beter ik mijn cliënten hierin kan begeleiden
Ook ik heb te werken aan inclusie als ik kanten van mezelf tegenkom die ik niet zo leuk vind. Liever ga ik daar ook van weg. Het vraagt een continu bewust zijn en ontwikkeling van mijzelf en mijn zelfcompassie.
Krachtige zelfcompassie
Dit kan een wat soft imago hebben, maar het is meer dan dat. Het is wat Kristin Neff fierce self-compassion noemt: krachtige zelfcompassie. Het is de moed om grenzen te stellen, nee te zeggen en daarmee ook de verbinding tussen alles in mij te bevorderen. Ook dat is inclusie.
Het werken aan mijn eigen verhaal is een eindeloos en interessant pad van onder meer intervisie, supervisie en mindfulness. Zo voegen we telkens weer een volgend hoofdstuk toe. |
|
|
|
 |
|
| Over de auteur |
Angela Koolmees is A&O-psycholoog en (mindfulness)trainer. Zij begeleidt organisaties in de onderstroom van veranderingen, o.a. door het vergroten van sociale steun vanuit de organisatie, om zo uitval door burn-out, een negatief organisatie-imago en hoge kosten te voorkomen.
|
|
|
| |
|
|
