 |
| |
Workshop
Kennisdeling vanuit de eigen praktijk: uitwisseling en verdieping op basis van actuele vragen van deelnemers
Begeleid door Vincent Fafieanie (NJi) en Hoda Yamani (NJi)
In deze workshop brachten de deelnemers zelf de onderwerpen in waarover ze met elkaar inzichten en ervaringen wilden delen. Vier onderwerpen kwamen aan bod in de twee workshoprondes.
Hoe creëer je draagvlak?
Op de centrale vraag ‘hoe creëer je draagvlak’, is geen eenvoudig antwoord te geven. Want waar begin je? Welke doelen heb je voor ogen en sluiten die aan op jouw rol? Wie zijn je (potentiële) bondgenoten, wat is je zone van invloed? Ook gaat het bij deze vraag over de urgentie voor je collega’s en samenwerkingspartners. Dat is voor eenieder anders: of je nu als beleidsmaker werkzaam bent vanuit de GGD, als verzuimcoördinator op een grote VO-school of als regionaal projectleider.
Het beantwoorden van dergelijke vragen helpt om:
* Zicht te krijgen op wat vanuit jouw ambitie realistisch is.
* Je aandacht en energie te richten op zaken die haalbaar zijn; en
* De opbrengsten van je inspanningen op een goede manier zichtbaar te maken, vanuit het idee ‘go slow to get fast’.
Werk je vanuit een regionale opdracht en kortlopende subsidie, dan weeg je af of je je focus legt op de resultaten van de 5 pilotscholen. In de verwachting dat de resultaten straks voor zichzelf spreken. Of mik je liever op het afsluiten van een regionaal convenant waarin je probeert de aanpak voor enkele jaren regio-breed te bestendigen? Met het risico dat bestuurders niet instemmen.
Ook bespraken we hoe je het M@zl-project voortzet als hiervoor geen draagvlak is bij wethouders en schoolbesturen, ondanks overtuigende cijfers. Wie zijn dan de stakeholders die kunnen helpen? Welke beleidsdoelen zijn er waar je op aan kan sluiten? Tot slot kwam ook nog langs: hoe het schoolteam warm te krijgen om volgens de principes van schoolaanwezigheid te gaan werken? Kun je afspreken met elkaar dat je er als team voorgaat, ieder daar een eigen rol in heeft en daar transparant over is, zodat er geen verkeerde verwachtingen ontstaan?
Wat werkt om schoolaanwezigheid te stimuleren?
In dit groepje werden verschillende interventies verkend.
Het pedagogisch klimaat van de school is de basis. Het is het schoolteam dat gezamenlijk de uitgangspunten van het pedagogisch klimaat bepaalt en daar in eigen handelen uiting aan geeft. En in dialoog gaat met leerlingen en ouders bijstelt. Wat werkt is dan dat er tijd en ruimte is voor reflectie op je eigen handelen als docent en op dat van het team. Vormen als intervisie, een klassenobservatie bij een collega en video-interactiebegeleiding kunnen bijdragen aan een open en positief klimaat. Kracht in controle en contextuele leerlingenbegeleiding werden als goede methoden benoemd.
We bespraken het belang van jongeren kennen en met hen in gesprek zijn. Daarbij kan een onafhankelijke positie ten opzichte van de school belangrijk zijn. Zoals een jongerenwerker, schoolverpleegkundige of jeugdhulpverlener. Het gaat in de basis om een relatie waarin jongeren zich veilig voelen en erkend weten. Het is de professional die hier de ruimte voor schept.
Het bieden van psycho-educatie ‘om jezelf beter te leren kennen’ werd benoemd als een belangrijke meerwaarde voor leerlingen die op school vastlopen. Deelnemers noemden verschillende voorbeelden waarin jongeren na een beperkt aantal gesprekken verder konden. Het voorkomt dat ze vastlopen en/of op een wachtlijst bij de ggz terechtkomen.
Ook veiligheid op school kwam aan de orde. Deze hangt vaak samen met wat op straat gebeurt: buiten komt mee naar binnen. Kluisjescontrole en duidelijke normen en waarden binnen de school kunnen bijdragen aan een veilig schoolklimaat. Maar vraagt ook dat met leerlingen over veiligheid en onveiligheid gesproken wordt. Dat je ziet dat sommige jongeren onder druk staan. En dat er ruimte is voor persoonlijk contact met de mentor of vertrouwenspersoon.
Bijvoorbeeld: een outreachend team vanuit de regio-gemeenten dat op verzoek van de school contact zoekt met jongeren en gezinnen als er sprake is van aanhoudend verzuim. Werkzame factoren zijn volgens de deelnemers hier: de onafhankelijke positie en de tijd en aandacht die er is om thuis langs te gaan. Tijdens zo’n bezoek kan met behulp van een vragenlijst samen met het gezin verschillende aspecten in beeld worden gebracht en gewogen. Zo breng je verschillende perspectieven in kaart: de leerling, ouders, de school en het klimaat in de school. Op basis hiervan kun je met de leerling, ouders en school bespreken welke afspraken of ondersteuning nodig is bij het terugbrengen van het verzuim. Uitgangspunt is: ‘fijn, je bent er’. En de afspraken met school worden gemaakt vanuit het principe ‘leren door te doen, behouden wat werkt en bijstellen wat niet werkt’. Dat kan inhouden dat de school het rooster voor de leerling aanpast, of dat voor gezinnen die overbelast zijn er in eerste instantie sociale steun thuis wordt georganiseerd.
Achtergrondinformatie
Over Onderwijskennis.nl | Onderwijskennis
Effectieve jeugdhulp: wat werkt? | Nederlands Jeugdinstituut
Klassenmanagement | Programma's: Wat werkt op school en in de klas (gebaseerd op Marzano)
Wat werkt tegen pesten? | Nederlands Jeugdinstituut
Kracht in Controle | Nederlands Jeugdinstituut
Wat kun je preventief doen?
Wat kun je als school preventief doen om te voorkomen dat kinderen thuis komen te zitten? Als je aan thuiszitters vraagt wat eraan vooraf is gegaan, dan hoor je vaak dat het heel klein begonnen is en dat ouders zich niet gezien en gehoord voelden. Ook kan angst om naar school te gaan bij kinderen een rol spelen. Het is daarom belangrijk dat je kijkt wat het kind nodig heeft en dat er meegedacht wordt bij het zoeken naar oplossingen.
Er is het besef dat een algehele verandering van mindset en een lange adem nodig zijn om schoolaanwezigheid te bevorderen. Plus:
- Verandering kost tijd.
- Er hoeft maar één persoon te zijn die het verschil maakt voor een kind.
- Voorlichting aan scholen over schoolaanwezigheid noodzakelijk.
- Duidelijke visie op schoolaanwezigheid en draagvlak hiervoor willen creëren.
- Kinderen echt zien en horen.
- Positieve benadering vanuit school naar kinderen en ouders toe.
- Successen vieren, ook al gaat het om kleine stapjes.
Welke laagdrempelige interventies helpen bij schoolverzuim?
- Neem als school het eerste signaal van verzuim al serieus.
- Stuur met de klas een kaartje aan een leerling die thuiszit. Thuiszitters geven vaak aan dat ze niet gemist worden.
- Organiseer verzuimspreekuren op scholen door leerplichtambtenaren. De leerplichtambtenaar kan aangeven dat er sprake is van te veel verzuim. Bij achterliggende problematiek kan apart een gesprek met leerling en ouders ingepland worden.
Wat volgens de deelnemers niet werkt:
- Een proces-verbaal vanuit leerplicht. De oorzaak ligt namelijk vaak in het systeem en niet alleen bij het kind. Bovendien is schoolverzuim geen delict.
- Te weinig aandacht voor basisscholen als het gaat om schoolaanwezigheid. Juist daar begint preventie.
- Te weinig jeugdartsen.
- AVG-regels: op het mbo zorgen deze regels ervoor dat je niet het gesprek met ouders aan kan gaan over waarom een student afwezig is.
En wat wel werkt:
- Zien en gezien worden is belangrijk voor leerlingen.
- Scholen, samenwerkingsverbanden en leerplicht werken op dezelfde manier.
- Blijf met elkaar communiceren, óók met ouders en kinderen.
- Verdiep je in de wetenschappelijke modellen over schoolaanwezigheid (bijvoorbeeld het MTSS-model).
- Focus op wat al wel lukt.
En net als bij het groepje dat over preventie sprak, werd ook hier benadrukt:
- Zorg voor duidelijkheid en draagvlak binnen schoolteams.
- En zorg voor een positieve benadering naar leerlingen en ouders toe
Achtergrondinformatie
Schoolaanwezigheid van leerlingen stimuleren | Nederlands Jeugdinstituut
Ingrado - Iedere jongere heeft recht op ontwikkeling
Publicatie | Aan de slag met schoolaanwezigheid - Steunpunt Passend Onderwijs
Vroegtijdig schoolverlaten voorkomen, dat is Twentse Belofte!
|
|
|
