|
|
| Nieuwsbrief sectie SEP |
| NIP-nummer: onbekend | 1 december 2023 |
|
|
|
| |
|
|
| |
 |
| Woordje van voorzitter Eddy |
Beste sociaal en economisch psychologen,
Mijn naam is Eddy van der Sman en begin deze maand heb ik deze prachtige voorzittershamer van Bart Schutz in ontvangst mogen nemen.
Onder zijn gepassioneerde leiding heb ik de afgelopen jaren zelf vanuit het bestuur mee kunnen helpen aan de ontwikkeling en de groei van de sectie. Vol trots heb ik alle mooie initiatieven zien ontstaan en uit zien groeien tot het fundament van onze sectie. Van het organiseren van evenementen en het oprichten van verschillende expertgroepen, tot het opstellen van ethische richtlijnen voor grootschalige gedragsbeïnvloeding.
Eigenlijk is zo'n voorwoord te kort om de juiste waardering te geven aan het resultaat van de afgelopen jaren. Bart, nogmaals bedankt voor jouw leiderschap, je bent met recht apetrots!
Zo'n vijf jaar geleden werd mijn enthousiasme voor onze sectie getriggerd door een NIP-evenement waarin de zogenaamde 'verborgen' psycholoog centraal stond. De psycholoog die niet direct als psycholoog wordt (h)erkend. Als sociaal psycholoog werkzaam op de digitale afdeling van T-Mobile was dit namelijk heel herkenbaar voor mij. Hoewel ik op dat moment continu bezig was met het begrijpen en beïnvloeden van het gedrag van onze klanten werd ik vooral gezien als iemand die de website verbeterde met behulp van digitale tools waarmee je online experimenten kan uitvoeren. Eerder een digitale techneut dan een gedragswetenschapper.
De commerciële resultaten van onze experimenten waren heilig en er was maar weinig aandacht om te begrijpen waarom iets beter werkte. Ontzettend zonde want de tools en de hoeveelheid data die we tot onze beschikking hadden, stelden ons juist in staat om dit met een ongekende wetenschappelijke precisie te doen. Ik zag dit ook bij veel vakgenoten terug en wilde hier wat aan veranderen.
Op het NIP-evenement bleek dat dit gevoel nog veel breder leefde binnen onze beroepsgroep en het NIP leek mij de juiste organisatie om hier iets mee te doen. Toen ik enkele weken later werd gevraagd om plaats te nemen in het bestuur van de nieuwe sectie SEP leek mij dit dan ook de uitgelezen mogelijkheid om zo mijn steentje bij te dragen.
De afgelopen jaren heb ik dit met veel plezier gedaan en met onze sectie hebben we flinke stappen in de juiste richting gezet. Tegelijkertijd word ik nog te vaak geconfronteerd met het feit dat we er nog lang niet zijn en zijn er nieuwe uitdagingen ontstaan. Om te begrijpen hoe we verder kunnen komen zullen we met het bestuur eerst eens goed kijken waar we nu staan na 5 jaar. Vervolgens gaan we graag met jullie het gesprek aan om te begrijpen waar we heen willen.
Ik ben ervan overtuigd dat het succes van onze sectie verscholen ligt in deze wisselwerking en kijk ernaar uit om jullie beter te leren kennen. Samen kunnen we zo invulling geven aan onze toekomst en onze sectie verder ontwikkelen.
Tot snel,
Eddy |
|
|
| Evenementen (recap & save the date!) |
Recap: Netwerkborrel Technologie en gedrag: de toekomst van interactie
Tijdens de netwerkborrel op 12 oktober verwelkomden we drie sprekers die elk hun inzichten deelden.
- Mediapsycholoog Mischa Coster vertelde over 'De Trust Pandemic', waarbij hij waarschuwde voor het blinde vertrouwen in AI en oplossingen voor een bewustere benadering besprak.
- Communicatiestrateeg Hester Gersonius belichtte de impact van technologie op moderne relaties, benadrukte de positieve en negatieve aspecten van dating-apps, en deelde persoonlijke ervaringen.
- Professor Jan Willem de Graaf reflecteerde op de paradox van technologie, daagde uit tot kritisch denken over ons vertrouwen in vooruitgang en bood inzichten voor bewustere keuzes in een duurzamere toekomst.
Een avond vol boeiende dialogen, waar de sprekers hun unieke perspectief op de relatie tussen technologie en menselijk gedrag in onze snel veranderende wereld deelden.
Save the date: ALV + Netwerkborrel ‘Geld maakt niet gelukkig, toch?'
Op 28 maart ben je van harte uitgenodigd voor onze Algemene Ledenvergadering (ALV), gevolgd door een netwerkborrel met als thema: Geld maakt niet gelukkig, toch? Tijdens de ALV nemen we een half uurtje de tijd om je mee te nemen in wat onze sectie heeft gedaan en nog van plan is te doen.
Na de vergadering duiken we in de psychologie van financieel welzijn, waarbij we de rol van geld in ons streven naar geluk onder de loep nemen. Verwacht gesprekken over de relatie tussen geld en emotioneel welzijn, de psychologie achter financiële keuzes, en de balans tussen materiële rijkdom en innerlijk geluk.
Volg ons op LinkedIn om op de hoogte te blijven van het evenement. |
|
|
|
|
| |
|
|
| Wat nieuwe aankopen scoren zo onweerstaanbaar maakt |
Deze dagen zijn best pittig voor me. Al twee jaar probeer ik niks nieuws te kopen, met wisselend succes – sportleggings en boeken zijn mijn achilleshiel. Maar in deze donkere dagen is het nog net iets lastiger. Dit weekend was het Black Friday, de lootjes zijn alweer getrokken en de kerstdagen ingevuld. Niks kopen lijkt geen optie.
Ik snap de lol ook wel hoor, van dingen kopen. Nog niet zo lang geleden behoorde ik ook tot de menssoort ‘homo shopiens’. Ik kon een enorme drang voelen om flink geld uit te geven, aan wat dan ook. Wanneer ik me gewoon een beetje ‘meh’ voelde, fleurde ik volledig op bij het gerinkel van de kassa.
Steeds weer een nieuwe struik met besjes
Neurochirurg Ann-Christine Duhaime schreef een boek over hoe dat komt, en hoe we ons brein kunnen helpen om andere dingen leuk te vinden. Telkens als we iets doen wat we plezierig vinden, dan krijgen onze hersenen weer een shotje van het gelukkigmakende stofje dopamine. Dat had nut, toen onze voorouders op zoek waren naar besjes om te eten. Vond je een goede struik, dan gaf dat een geluksgevoel en dat motiveerde om de volgende dag weer op zoek te gaan naar een nieuwe struik met lekkere besjes. Het is de basis van wat we de ‘novelty bias’ noemen: hierdoor denken we dat nieuwe dingen altijd beter zijn dan wat we al kennen.
In onze tijd liggen de besjes voor het oprapen, maar gaan we op zoek naar de beste aanbieding. En juist het onverwachte, dat je ineens een knalgoede deal vindt, dat maakt het extra verslavend. Het jammere is alleen dat wij mensen nogal snel gewend raken aan nieuwe dingen. Dus moeten we telkens weer op zoek naar iets nieuws om datzelfde geluksgevoel weer even te voelen. En zo kopen we volgens de tegeltjeswijsheid steeds ‘dingen die we niet nodig hebben, met geld dat we niet hebben, om mensen te imponeren die we niet aardig vinden’.
Complimenten over je nieuwe outfit
Want dat laatste is ook nog zoiets. Dingen kopen is ook een heel sociaal iets. Omdat je iemand iets cadeau wil doen, of aardig gevonden wil worden. Maar ook omdat je spullen iets zeggen over jou. Zo kocht ik eens een ukelele met het idee dat ik dan video’s online zou zetten waarop ik dan heel mooi zou zingen en dat iedereen dan zou denken: tjee, die Chantal, die is dus nog eens ook heel muzikaal. Wat je omgeving over je denkt is belangrijk. Hartstikke fijn om complimenten te krijgen over een nieuwe outfit, of puppy desnoods.
Dat we zoeken naar geluksgevoelens, dat zit in ons brein. Maar hóe je dat opzoekt, dat is aangeleerd. Dus stil ik mijn hunkering naar nieuwigheid op een andere manier. Dan combineer ik twee oude kledingstukken samen tot een nieuwe outfit, probeer eens een nieuw recept of ruil stekjes van planten. Want nieuw hoeft niet nieuw te zijn, alleen nieuw voor jou.
Chantal
Bestuurslid, gedragspsycholoog |
|
|
 |
| |
|
| |
| Workshop ethisch handelen tijdens de Dag van het Gedrag |
Is het mogelijk om níet aan beïnvloeding te doen? Is het erg als er schadelijke neveneffecten optreden bij een interventie? En is er altijd boze opzet in het spel bij onethische praktijken? Tijdens de Dag van het Gedrag van het platform van het Behavioural Insights Netwerk Nederland (BIN NL) gingen deelnemers onder leiding van ons bestuurslid Chantal van der Leest de discussie aan.
En dat bleek nog niet zo eenvoudig. Er werden onlogische parkeerautomaten besproken, studentenleningen zonder rente en interventies om minder te appen en te snacken die precies het tegenovergestelde bereikten.
Maar hoe had je dit kunnen voorkomen? Er bestaat simpelweg geen simpel afvinklijstje, dus moet je altijd varen op je innerlijke kompas. Met behulp van onze ethische handvatten krijg je zinnige vragen om jezelf te stellen tijdens de ontwikkeling van een interventie. Meer weten over de 5 ethische handvatten? |
|
|
|
| |
|
|
| Updates van de expertgroepen |
Expertgroep Klimaat- en Gedragsverandering
Deltapremie voor expertgroeplid Reint Jan Renes
De Deltapremie is een toonaangevende onderzoeksprijs voor lectoren. Delta staat voor verandering; voor de verandering die lectoren en hun onderzoeksgroep teweegbrengen. De prijs wordt iedere twee jaar uitgereikt aan twee lectoren. De Deltapremie is een gezamenlijk initiatief van Vereniging Hogescholen en Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA. En dit jaar heeft Reint Jan Renes deze prijs gewonnen! We hebben hem hier uiteraard van harte mee gefeliciteerd!
De prijs is een erkenning voor de waardevolle bijdrage die hij met zijn onderzoeksgroep en uitgebreide netwerk levert aan de samenleving. Bij de Deltapremie zit een geldprijs die Reint Jan samen met zijn onderzoeksgroep van de Hogeschool van Amsterdam wil gebruiken om de substantiële bijdrage van praktijkgericht onderzoek aan het versnellen van de transformaties die nodig zijn om in 2050 een duurzame, klimaatneutrale samenleving te realiseren te vergroten.
Hij geeft aan: “Meer dan ooit is het nodig dat we de stap maken van weten dat er sprake is van een klimaatprobleem (het bewustzijn is inmiddels groot) naar daadwerkelijk massaal iets doen om de opwarming tegen te gaan. We moeten wereldwijd grote stappen zetten om een leefbare wereld over te dragen aan toekomstige generaties. Grote stappen zetten voor het klimaat doen we nog veel te weinig. Het versnellen van de transitie van weten naar - veel meer - groen doen, daar ga ik met mijn groep de komende jaren hard aan werken.”
Nieuw lid van de expertgroep: Kobe Millet
De expertgroep is blij om Kobe Millet als nieuw lid toe te voegen aan de expertgroep. Kobe is (theoretisch) psycholoog van opleiding en expert in experimenteel gedragsonderzoek en gebruikt zijn expertise om de (soms ogenschijnlijk irrationele) overwegingen en gedragingen van consumenten beter te proberen begrijpen.
Zijn huidige werk concentreert zich op duurzaamheid, zowel op milieugebied als sociaal gerelateerd. Recent is hij benoemd tot hoogleraar 'Decision Making & Sustainability in Marketing' aan de School of Business and Economics van de Vrije Universiteit Amsterdam.
Hoewel marketing vaak geassocieerd wordt met maatschappelijke problemen die het mee heeft veroorzaakt (denk bijvoorbeeld aan het aanzetten tot overconsumptie en ongezonde voedingspatronen, of de exploitatie van kwetsbare doelgroepen), gelooft Kobe sterk in de positieve rol die marketing kan spelen.
Het kan juist ingezet worden als instrument om grote maatschappelijke uitdagingen aan te pakken, zoals het stimuleren van gedragsverandering en creëren van een draagvlak voor initiatieven die bijdragen aan een duurzamere samenleving.
Een cruciale voorwaarde hierbij is een dieper inzicht in hoe en waarom consumenten en burgers reageren op specifieke initiatieven om gedragsverandering te bewerkstelligen, in de plaats van uit te gaan van (vaak incorrecte) veronderstellingen waardoor goedbedoelde intenties al eens ongewenste consequenties hebben….
Vanuit zijn onderzoeksexpertise en -interesses deelt Kobe zijn kennis zowel in regulier als postgraduate (academisch) onderwijs aan de VU, en verzorgt hij masterclasses voor professionals. |
|
|
| Food for thought: psy-inspiratie |
| We halen de nodige psychologie-vitamines uit podcasts, series, documentaires en artikelen. Hieronder enkele tips van onze collega-bestuursleden: |
|
|
| |
| Podcasttip: schuldencoach Liselotte over motivatie |
|
 |
Ontdek in deze podcast hoe schuldencoach Liselotte Maas mensen uit de diepten van schulden helpt en welke inzichten zij deelt over motivatie en gedragsverandering.
Maike Pollaert gaat in gesprek met professionals die verrassende parallellen trekken naar het onderwijs. Luister en laat je inspireren!
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
| Boektip: Kuddegedrag in crisistijd |
|
 |
| In "Kuddegedrag in crisistijd" verkent gedragsbioloog Patrick van Veen op heldere wijze het fenomeen kuddegedrag. Met een realistische aanpak en puttend uit zijn eigen ervaring, onthult hij de overeenkomsten tussen mens en dier. Het boek geeft inzicht in waarom mensen tijdens crises de neiging hebben de massa te volgen, geworteld in ons overlevingsinstinct uit de grottenperiode. Van Veen biedt bovendien praktische oplossingen om dit gedrag te begrijpen en te temperen. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
| Artikeltip: When uncertainty in social contexts increases exploration and decreases obtained rewards |
|
Recent onderzoek werpt licht op de complexiteit van besluitvorming in zowel sociale als niet-sociale omgevingen. Lees hoe individuen voortdurend balanceren tussen het vergaren van nieuwe informatie (verkenning) en het benutten van bestaande kennis (exploitatie).
De bevindingen onthullen dat in sociale contexten, waar onzekerheid hoog is, mensen geneigd zijn tot meer gedragsverkenning, zelfs ten koste van het behalen van concrete doelen. Het onderzoek biedt inzicht in de verschillende strategieën die mensen gebruiken om onzekerheid te verminderen in sociale situaties. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Meer inspiratie! En wat zijn jouw tips? |
|
 |
Er staat een handig overzicht op onze website met deze en nog veel meer boeiende podcasts.
Via de NIP Boekenclub kun je vakliteratuur met korting bestellen.
Heb jij nog tips voor podcasts, artikelen, boeken of heb je er een gemaakt en wil je deze delen? Mail dan naar webredactie@psynip.nl.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
| Vergroot je netwerk! |
Ervaringen, artikelen of evenementen met elkaar delen?
 |
|
|
|
| |
|
|
| Nieuwsbrief teruglezen |
| Leuk dat je onze nieuwsbrief hebt gelezen! Heb je de vorige nieuwsbrief gemist, of wil je deze graag nog een keer lezen? Dat kan: |
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
